Het eigenwoningforfait en de afbouw van de Hillen-aftrek

Ben je eigenaar van een woning die als je hoofdverblijf dient, of ben je van plan om een eigen woning aan te schaffen? Dan is of wordt de fiscale eigenwoningregeling waarschijnlijk op jouw van toepassing. Deze regeling houdt onder andere in dat financieringskosten die gepaard gaan met (de aanschaf van) de eigen woning aftrekbaar zijn. Bij deze kosten wordt een bepaald forfait gezien als inkomsten uit de eigen woning: het eigenwoningforfait.

Is het forfait hoger dan de kosten die voor aftrek in aanmerking komen? Dan geldt een vermindering op het forfait, omdat er in dit geval een kleine of zelfs geen eigenwoningschuld is. Deze aftrek, de zogenaamde Hillen-aftrek, zorgt ervoor dat er geen belasting geheven wordt over de forfaitaire inkomsten uit de eigen woning. Deze aftrek wordt echter vanaf 2019 gefaseerd afgebouwd. Welke gevolgen heeft dit voor jouw? In deze blog leggen we alles uit over deze eigenwoningregeling en de (afbouw van de) aftrek.

Wat is een eigen woning in box 1?

Van een eigen woning in box 1 is sprake wanneer een gebouw, een aan een plaats gebonden schip of woonwagen of een gedeelte daarvan, een belastingplichtige anders dan tijdelijk als hoofdverblijf ter beschikking staat op grond van (economische) eigendom of recht van vruchtgebruik, bewoning of erfrecht.

Het gevolg van het voldoen aan deze definitie, is dat in box 1 geacht wordt een bepaald forfait als inkomsten uit eigen woning te zijn genoten. Dit forfait wordt gesteld op een percentage van de eigenwoningwaarde; de jaarlijks per gemeentelijke beschikking vastgestelde WOZ-waarde.

De Hillen-aftrek

Dit eigenwoningforfait wordt belast volgens het progressieve stelsel van box 1, maar mag worden verminderd met financieringskosten. Deze financieringskosten kunnen bijvoorbeeld notariskosten zijn die ten behoeve van het aangaan van de lening voor de eigen woning zijn gemaakt, of de rente over het leningsbedrag.

Zijn de kosten die in aftrek genomen worden lager dan het forfait dat berekend moet worden over de eigenwoningwaarde? Dan mag het forfait worden verminderd, omdat er in dit geval sprake is van geen of een geringe eigenwoningschuld. Deze regeling is vernoemd naar de initiatiefnemer ervan; oud-Tweede Kamerlid Hillen.

De Hillen-aftrek had in het verleden tot gevolg dat het saldo van het eigenwoningforfait werd geneutraliseerd, doordat de aftrek werd gesteld op het verschil tussen de kosten die voor aftrek in aanmerking kwamen en het (hogere) eigenwoningforfait. Het doel van de aftrek was een faciliteit te bieden om het aflossen van eigenwoningschulden te stimuleren.

Gefaseerde afbouw van de Hillen-aftrek

In 2013 werd een annuïtaire aflossingseis geïntroduceerd om deze aflossing van eigenwoningschulden te stimuleren. Door de introductie van deze eis werd de Hillen-aftrek niet langer als noodzakelijk gezien. Bovendien bleek de aftrek grote budgettaire gevolgen te hebben op de overheid schatkist en zou de Hillen-aftrek op lange termijn financieel onhoudbaar worden. Daarom besloot het kabinet om deze aftrekpost af te schaffen. De Hillen-aftrek wordt in een termijn van 30 jaren gefaseerd afgebouwd.

Vanaf 2019 wordt de aftrek geleidelijk uitgefaseerd: jaarlijks wordt de aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld verlaagd met 31/3e %. In 2022 bedraagt de aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld nog 862/3e % en per 1 januari 2048 zal de Hillen-aftrek geheel zijn vervallen.

Heeft het afbouwen van de Hillen-aftrek gevolgen voor jouw?

Voor eigenwoningbezitters die een eigenwoningschuld hebben van vóór 2013, kan het afschaffen van de aftrek schok gevolgen hebben. Voor deze groep geldt de in 2013 ingevoerde stimulerende annuïtaire aflossingseis namelijk niet. De financieringskosten, zoals de hypotheekrente, zijn echter wel slechts 30 jaar lang aftrekbaar. Op het moment dat deze periode van 30 jaar verstrijkt, vervalt daardoor ook de mogelijkheid om de hypotheekrente in aftrek te nemen, terwijl de fiscale prikkel om annuïtair af te lossen niet op hen van toepassing is geweest.

Door de afbouw van de Hillen-aftrek zullen de betrokken belastingplichtigen op dat moment te maken krijgen met een heffing over het deel van het eigenwoningforfait dat niet wordt geneutraliseerd door de beperkte aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld.

Heb je vragen over de afbouw?

Bezit je een eigen woning en ben je benieuwd naar welke gevolgen de afbouw van de Hillen-aftrek voor je heeft? Of ben je van plan om een woning te kopen en ben je benieuwd naar de fiscale consequenties van de afbouw? Neem gerust contact met ons op; wij informeren je graag over de mogelijkheden.